dance

Overzicht | Geschiedenis | Lijst | Podia | Festivals

Gerelateerd

big beat
disco
DJ
dubstep
easy tune
house

Uitgelicht

AVRO's TopPop, 1975 (Bron: fotocollectie Beeld en Geluid)

Junkie XL

Junkie XL is de artiestennaam van producer, muzikant en componist Tom Holkenborg. Lees meer...

Favorieten

Dave
Houseband
Maxine
Time Bandits
Richenel
T-Spoon
Aardvarck
Ferry Corsten
Forrest
Jamez
Michèle
Sonic Surfers
About
Bong-Ra
Fruitcake

Geschiedenis

Geschiedenis van Dance

1988 - 2014

Met dance wordt in Nederland vrijwel altijd bedoeld: house, en alle andere van house afgeleide elektronische dansmuziek die sinds eind jaren tachtig in haar kielzog is gekomen, zoals techno, trance, drum ’n bass, dubstep etc. De opkomst van de house aan het eind van de jaren tachtig is een revolutie in de popmuziek die een grote impact heeft op het muzikale landschap in Nederland. Maar dat betekent niet dat er vóór house geen dancemuziek is. Begin jaren zeventig openen de eerste discotheken in Nederland, maar drive-inshows (dj’s, vaak afkomstig van radiostations, die met zelf meegenomen platen feesten aandoen in aula’s en buurthuizen) zijn ook populair. Het is niet ongebruikelijk dat dj’s, net als op de radio, met een microfoon tussen de nummers door praten en gebeatmixt (de platen in elkaar naadloos laten overlopen) wordt er niet of nauwelijks.

TROS-dj Ferry Maat is heel belangrijk voor de verspreiding van Amerikaanse disco/soul – de voorloper van house - in Nederland. Zijn Soul Show wordt van 1974 tot 1988 elke donderdagavond uitgezonden op radiozender Hilversum 3, en laat de nieuwste ‘import’ (zoals de muziek ook wel genoemd wordt) horen. Bijna alle Nederlandse house-dj’s van de eerste generatie zijn door hem beïnvloed. Een andere belangrijke pionier is de Nijmeegse club-dj Ben Liebrand. Met zijn Veronica-radioprogramma In the Mix (1983-1985) populariseert hij de professionele, ‘Amerikaanse’ manier van dj-mixen. Liebrand maakt in het overgangstijdperk van disco naar naar house ook veel populaire remixen van internationale artiesten.

De meest invloedrijke apostel van de housemuziek in Nederland is dj Eddy De Clercq, die op zijn zeventiende jaar van Vlaanderen naar Amsterdam verhuist. Hij begint in de jaren zeventig met het geven van discofeesten en maakt vervolgens naam met de alternatieve club de Koer en met de populaire Pep Club in Paradiso. Als in 1987 de Roxy opent, is hij één van de mede-oprichters. House is dan nog een moeilijk verhaal bij het danspubliek en het duurt een heel jaar voordat de muziek echt aanslaat. Maar dan is al gauw het hek van de dam. Ook in Rotterdam is er een levendige scene, aangejaagd door de in 1991 overleden dj/producer Peter Slaghuis, in 1988 verantwoordelijk voor de eerste Nederlandse houseplaat, de hit ‘Jack to the Sound of the Underground’.

In de Rotterdamse club Parkzicht ontwikkelt zich begin jaren negentig rond DJ Rob (Janssen) een hardere housevariant die, mede dankzij de releases van collega-dj Paul Elstaks label Rotterdam Records, zal uitgroeien tot de immens populaire gabberscene. ‘Gabberhouse’ (ook: hardcore) concentreert zich op een snelle, harde kickdrum en opjuttende synths, bassen en samples. Fans scheren hun hoofd kaal (meisjes mogen de bovenste helft laten staan) en kleden zich in de veelkleurige trainingspakken van het Italiaanse merk Australian. Andere kenmerken van de scene zijn de gemoedelijke onderlinge sfeer en enthousiast ecstacy-gebruik. Tegen het eind van de jaren negentig is gabber op zijn retour, maar de muziek keert in de nieuwe eeuw terug als hardstyle en hervindt, net als hardcore, grote populariteit door heel Nederland. Feestorganisatoren ID&T en Q-Dance (in 2006 gefuseerd) zetten enorme evenementen als Thunderdome, Defqon.1 en Qlimax neer.

Aan de andere kant van te spectrum weten producers en performers housemuziek te vertalen naar oh zo commerciële hitmuziek. 2 Unlimited is het populairst, met veertien toptienhits in vijf jaar, maar de muziek van zangeres Anita Doth en rapper Ray Slijngaard wordt in België gemaakt. Andere populaire Nederlandse eurodance-acts in de jaren negentig zijn 2 Brothers On The 5th Floor, de Vengaboys, Twenty 4 Seven en T-Spoon.

Een stuk serieuzer is de techno waarmee Nederland zich sinds jaar en dag onderscheidt. De belangrijkste artiest in dit genre is Rotterdammer Jochem Paap alias Speedy J. Zijn doorbraakhit ‘Pullover’ (1991) is een catchy rave-hit die het ook in Parkzicht goed doet, maar in de loop van de jaren negentig wordt zijn muziek steeds experimenteler. Hij brengt albums uit bij gerenommmeerde labels Plus 8, Warp Records en NovaMute. In de nieuwe eeuw vindt Paap weer aansluiting bij de dansvloertechno. In Eindhoven timmert dj Miss Djax (Saskia Slegers) aan de weg met haar platenlabel Djax-Up-Beats, en in Amsterdam zijn Dylan Hermelijn alias 2000 And One en Steve Rachmad echte techno-voortrekkers.

Een jaar na de Roxy opent in Amsterdam ook de roemruchte club iT. De Waakzaamheid in Koog aan de Zaan is in een belangrijke club en wie in Rotterdam het gebeuk in Parkzicht wil ontlopen kan terecht in Nighttown. House verspreidt zich niet alleen in de Randstad, maar in heel Nederland, en lang niet alleen in de gevestigde discotheken. Raves en andere feesten duiken overal op. Grote evenementen en festivals horen er sinds jaar en dag helemaal bij. Mysteryland (1993) en Dance Valley (1995) behoren tot de eerste en langstlopende grote openluchtdancefestivals van Nederland, die sindsdien flink in aantal zijn toegenomen. Het Drum Rhythm Festival (1991-2002) bevat naast dance ook altijd veel soul, reggae, hiphop e.d. Toonaangevende clubs zijn Now&Wow (Rotterdam, 1999-2007) en, in Amsterdam, de Escape (Chemistry, 1995-2004), 11 (2004-2008), Studio 80 (vanaf 2005) en TrouwAmsterdam (2009-2014).

Eén van de grootste stromingen in de Nederlandse dance is trance, een meer melodieuze technovariant die het vooral in grote zalen goed doet. DJ’s Tiësto (Breda), Ferry Corsten (Rotterdam) en Armin van Buuren (Leiden) zijn hier de grote wegbereiders. Eind jaren negentig breken zij grootschalig door, ook internationaal. In 2001 komt Tiësto de top-10 van DJ Magazine binnen en de volgende drie jaar staat hij op nummer 1. In 2003 is hij de eerste dj die een voetbalstadion (Gelredome) uitverkoopt en een jaar later draait hij tijdens de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Athene. Waar Tiësto de trance tegen het eind van het decennium langzaam vaarwel zegt, houdt Armin van Buuren met veel succes vol. Hij wordt van 2007 t/m 2010 en opnieuw in 2012 tot ’s werelds populairste dj gekozen.

Aan de andere kant van het spectrum zorgt minimal-techno rond dezelfde tijd voor een opleving in de underground dancescene. Housepionier Dylan Hermelijn meldt zich na een paar jaar afwezigheid weer aan het front en met zijn 100% Pure-label creëert hij een platform voor een nieuwe generatie producers. Ook de Voltt-feesten en festivals van dj Bart Skils dragen hier flink aan bij. De Awakenings-feesten (vanaf 1997) en festivals (vanaf 2001) van Monumental Productions zijn al die tijd een vaste waarde de Nederlandse technowereld.

Nadat een stijl die ‘eclectic’ genoemd wordt (electro-house, reggaeton, dancehall en hiphop door elkaar) een tijdje erg populair is in met name de Randstad, ontwikkelen populaire dj’s als Chuckie, Laidback Luke en Afrojack in de loop van de jaren ’00 een geluid dat ‘Dutch house’ gaat heten. De bubbling-sound van DJ Moortje uit Curaçao is een belangrijke invloed op de multiculturele house-sound die sterk bijdraagt aan de popularisering van house (‘EDM’, electronic dance music) in de VS, vanaf eind jaren ’00. Hardwell (nummer 1 van de wereld bij DJ Mag in 2013) is nota bene ooit begonnen als bubbling-dj. Het contingent Nederlandse dj’s in de Top 100 is enorm. Als ID&T in 2013 voor zo’n 136 miljoen dollar (cash en aandelen) wordt overgenomen door het Amerikaanse SFX Entertainment, is de Hollandse invasie compleet. De grootste merknaam van ID&T is het stadionfeest Sensation, dat vanaf 2000 elk jaar plaatsvindt in de Amsterdam ArenA en vanaf 2005 ook in vele andere landen.

Het Amsterdam Dance Event vindt voor het eerst plaats in 1996 en groeit uit tot één van de belangrijkste ontmoetingsplekken voor de (inter)nationale dance-industrie. Naast de conferentie heeft het ADE ook een immer groeiend nachtprogramma, waarmee ’t elke oktober ook het grootste clubfestival (de feesten zijn op talloze locaties in de stad) ter wereld is. Undergroundlabels als Clone (Rotterdam), Rush Hour en Delsin (Amsterdam) zijn misschien klein in Nederland, maar in de grote, wereldwijde scene van serieuze dance-liefhebbers zijn ze toonaangevend. De spanning tussen enerzijds commercieel en populair en anderzijds underground en niche die de internationale dancewereld al twintig jaar kenmerkt, is er ook in Nederland. De kloof tussen, zeg, Tiësto en Tom Trago (om maar één van de belangrijkste underground-houseartiesten te noemen) is in meerdere opzichten best groot. Dance is een brede kerk en bedient een enorm, divers publiek. De do-it-yourself manier van werken die de house vanaf het begin kenmerkt, gaat nog steeds in alle lagen op.

(tekst Job de Wit)

Armin van Buuren Eddy De Clercq Speedy J 2 Unlimited Hardwell DJ Tiësto

Terug naar overzicht